De paragraaf lokale heffingen gaat zowel over de heffingen waarvan de besteding ongebonden is als over de heffingen waarvan de besteding wél gebonden is.

Ongebonden heffingen (OZB, Hondenbelasting en Precario)

Dit zijn heffingen waar geen specifieke dienst tegenover staat en waarbij de inkomsten ten gunste komen aan de algemene middelen. Er zijn geen (wettelijke) voorschriften waar wij aan moeten voldoen. Wel hanteren wij zelf als uitgangspunt de aanpassing van deze heffingen te baseren op de verwachte  prijsstijging. In 2019 2,4%. In de periode 2020-2022 2%.

Gebonden heffingen (Riool- en Afvalstoffenheffing, Leges, Haven- en Marktgelden en Parkeerbelastingen)

Dit zijn de heffingen waar een specifieke dienst/levering tegenover staat. Tegenover bijvoorbeeld de rioolheffing staat dat de gemeente de riolering aanlegt en onderhoudt. Bij het bepalen van de gebonden heffingen mogen we niet meer kosten aan de heffing toerekenen dan de kosten die we maken voor de te leveren dienst. Aan de rioolheffing mogen we alleen kosten toerekenen die we maken voor het aanleggen en onderhouden van het riool. In welke mate de heffing de kosten dekt wordt uitgedrukt in kostendekkendheidspercentage.

Voor de gebonden heffingen hanteren we een aantal uitgangspunten. Deze uitgangspunten zijn niet altijd zonder meer met elkaar te verenigen. Het vinden van de juiste balans is dus steeds de opgave.

• Zo laag mogelijke tarieven

Dit uitgangspunt vullen wij in door onze tarieven te toetsen aan die van de rest van Nederland. Dit geldt met name voor de tarieven riool- en afvalstoffenheffing, die door Coelo, in samenhang met de OZB, voor alle gemeenten in beeld worden gebracht. Waar relevant toetsen wij aan de tarieven in de regio. Dit doen we bijvoorbeeld bij de marktgelden. We proberen niet teveel af te wijken van de gemiddelde tarieven, waarbij de opmerking past dat niet altijd te achterhalen is wat andere gemeenten wel/niet aan kosten in hun tarieven hebben meegenomen. Het laag houden van de tarieven vraagt ook iets van de mate van efficiency waarmee we onze taken uitvoeren. Periodiek moeten we daarom nagaan of hierin verbeteringen zijn aan te brengen.

• Een eerlijke verdeling van de lasten

Dit betekent dat we de kosten neerleggen bij de gebruikers die profijt hebben van de voorziening. Dit geldt in principe voor alle voorzieningen die wij leveren. De bekendste voorbeelden zijn de riolering en de afvalstoffenheffing. Wat “eerlijk” is, kan aan verandering onderhevig zijn, afhankelijk van de invalshoek die gekozen wordt. Wanneer voor de invalshoek duurzaamheid en milieu gekozen wordt, kan de uitkomst anders zijn, dan wanneer voor een financiële invalshoek wordt gekozen.

• Volledige kostendekking

Wij vinden het reëel dat de kosten van onze voorzieningen volledig via de tarieven worden gedekt. Voor meerdere tarieven geldt dat ze nu nog niet alle kosten dekken. De riool- en afvalstoffenheffing zijn hiervan de belangrijkste voorbeelden.

In de volgende hoofdstukken wordt ingegaan op:

• De lokale heffingen;
  • De lokale woonlastendruk; OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing
  • De overige ongebonden heffingen; hondenbelasting en precario
  • De overige gebonden heffingen; markt- en havengelden, parkeerbelastingen en leges
• Het kwijtscheldingsbeleid;
• De woonlasten in Hilversum vergeleken met de landelijke woonlasten.

Bepalen overhead uurtarief
Een belangrijk onderdeel van de nieuwe BBV-regels is dat overheadkosten apart, via een voor alle tarieven te gebruiken verdeelsleutel, aan de kosten van een voorziening moeten worden toegerekend. In Hilversum gebeurt dat door middel van een standaardopslag op het uurtarief van de formatie, die belast is met de gemeentelijke heffingen. Die opslag is berekend door de totale overheadkosten te delen door het totaal aantal productieve uren van de gemeentelijke, personele formatie (fte's).

De opslag overhead per productief uur bedraagt in 2019:

De woonlasten; onroerende zaakbelastingen, rioolheffing en afvalstoffenheffing

In het coalitieakkoord zijn voor de woonlasten als totaal twee uitgangspunten opgenomen. Ten eerste dat de stijging van het totaal aan woonlasten (OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing) niet meer mag zijn dan de verwachte inflatie. Ten tweede is opgenomen dat we uitgaan van kostendekkende tarieven van de gebonden heffingen.  

Voor 2019 is de verwachte inflatie 2,4% en voor de jaren daarna 2%. De stijging van de totale woonlasten moet dus beneden deze percentages liggen waarbij we kijken of er ruimte is om de afvalstoffen- en rioolheffing in kostendekkendheid toe te laten nemen. Beide waren in de begroting 2018 niet volledig kostendekkend (afvalstoffenheffing: 90% en rioolheffing: 96%).

Er is de komende jaren voldoende ruimte om de kostendekkendheid van beide heffingen toe te laten nemen teneinde per 2023 voor beide heffingen volledig kostendekkend te zijn. Dat het mogelijk is om de kostendekking van de riool- en afvalstoffenheffing toe te laten nemen terwijl de stijging van de totale woonlasten beneden de verwachte inflatie blijft komt door een wijziging in systematiek bij de rioolheffing. Wij hebben een spaarvoorziening opgebouwd met als doel per medio 2034 vervangingsinvesteringen rechtstreeks uit de rioolheffing te financieren. De opbouw van een dergelijke spaarvoorziening past echter niet bij de gedachte uit ons financieel beleid. Namelijk dat huidige generaties geen lasten moeten dragen waar alleen toekomstige generaties voordeel van hebben. We stellen dan ook voor om met ingang van 2019 de spaarvoorziening nu al in te zetten om de kapitaallasten welke wij aan de rioolheffing toerekenen te kunnen laten dalen. Hierdoor kan de rioolheffing in 2019 met -7,35% dalen. Deze daling geeft ruimte om de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing te laten stijgen naar 96% zonder dat burgers dit onevenredig merken in hun totale woonlastennota.

Ook bij de berekening van de OZB zal een andere systematiek worden gehanteerd. Voorheen was de te genereren opbrengst leidend. Deze steeg met de inflatie en vervolgens werd teruggerekend wat het te hanteren OZB tarief moet zijn. Op deze wijze leidt bijvoorbeeld de uitbreiding van het aantal woningen en niet-woningen niet tot extra inkomsten. Uitbreidingen zoals Anna’s Hoeve leiden echter in het algemeen wel tot extra voorzieningen in de stad: wegen, openbaar groen en onderwijshuisvesting.

Dit rechtvaardigt dat uitbreidingen leiden tot extra OZB inkomsten. Bij het opstellen van de begroting 2019 hebben we daarom als uitgangspunt genomen dat de betaalde OZB door eigenaren (woningen/niet-woningen) en gebruikers (niet-woningen) met de inflatie stijgt. Dit uitgangspunt heeft als gevolg dat bij uitbreidingen de OZB inkomsten toenemen. Tevens geeft dit uitgangspunt duidelijkheid naar de inwoners: als de gemeente stelt dat de OZB stijgt met inflatie, dan betaalt gemiddeld genomen een eigenaar van een huis ook dit inflatiepercentage meer.

Hieronder volgt een nadere toelichting op de onroerende zaakbelastingen, rioolheffing en afvalstoffenheffing.

Onroerende zaakbelastingen (OZB)

In het tarief voor de onroerende zaakbelastingen is rekening gehouden met een inflatiepercentage van 2,4% (2019: 2,4%, in de periode 2020-2022: 2%). Ondanks dat de OZB in 2019 met 2,4% zal stijgen, blijft de stijging van de totale woonlasten (OZB, Afval en Riool) voor woningeigenaren beneden de verwachte inflatie.

Niet-Woningen (gebruikers)

In het tarief voor de onroerende zaakbelastingen voor niet-woningen is ook rekening gehouden met een inflatiepercentage van 2,4% (2019: 2,4%, in de periode 2020-2022: 2%). Voor de gebruikers van niet-woningen stijgt de OZB dan ook met 2,4%.

Niet-Woningen (eigenaren)
Ook voor de eigenaren van niet-woningen is in het tarief onroerende zaakbelastingen rekening gehouden met een inflatiepercentage van 2,4% (2019: 2,4%, in de periode 2020-2022: 2%). Echter zal voor deze groep de OZB in 2019 dalen. Bij het opstellen van de begroting 2017 en 2018 was als uitgangspunt gehanteerd dat de gederfde OZB inkomsten door leegstand bij gebruikers in het tarief voor de eigenaren verdisconteerd moest worden (in 2017: 50% van de leegstand en 2018: 100% van de leegstand). Dit uitgangspunt hanteren we nog steeds. Echter is in de berekening van de tarieven 2017 en 2018 voor eigenaren van niet-woningen een fout gemaakt bij het verdisconteren van de leegstand. Door deze fout is in 2017 en 2018 circa € 400.000 meer OZB inkomsten bij niet-woningen opgehaald dan aanvankelijk de bedoeling was. De gemaakte berekeningsfout herstellen we structureel en de teveel ontvangen OZB over 2017 en 2018 wordt in mindering gebracht in de tarieven 2019 en 2020. Hierdoor daalt de OZB voor deze groep met 5,5% in 2019. Hierbij wordt wel de opmerking gemaakt dat het tarief voor 2021 in procenten weer zal toenemen (meer dan de inflatie) omdat er dan geen teruggave (door middel van de verlaging van het tarief) is.

Ontwikkeling onroerende zaakbelasting

Als in januari van het begrotingsjaar de aanslag wordt opgelegd, gebeurt dat op basis van de WOZ-waarde op het moment van de aanslag. Deze kan zowel naar boven als naar beneden afwijken van de waarde waarvan in deze begroting is uitgegaan.

Rioolheffing

Beleid

Bij het bepalen van de rioolheffing wordt geanticipeerd op een systeemwijziging. In het verleden werd rekening gehouden met de opbouw van een spaarvoorziening. Jaarlijks werd een bedrag van meer dan €2 miljoen aan het tarief toegevoegd om de voorziening op te bouwen. Doel van deze voorzienig was oorspronkelijk om op termijn (2034) de vervangingsinvesteringen rechtstreeks uit de jaarlijkse opbrengst van de rioolheffing te kunnen betalen. De spaarvoorziening is momenteel meer dan €40 miljoen. Vanuit de gedachte dat de huidige generatie niet de lasten zou moeten hebben waar alleen toekomstige generaties voordeel van hebben is het verder opbouwen van een spaarvoorziening niet langer wenselijk. Wij stellen voor om met ingang van 2019 de reeds opgebouwde spaarvoorziening in te zetten om een deel van de huidige vervangingsinvesteringen van onze balans af te boeken. Hierdoor ontstaat een voordeel in de kapitaallasten die doorwerkt in het riooltarief. Hierbij wordt ook voorgesteld om nieuwe investeringen niet langer te activeren maar in een keer ten laste te brengen van de rioolheffing. Dit maakt dat er geen nieuwe kapitaallasten meer ontstaan en dat de nog resterende kapitaallasten afnemen.

Door de wijziging in systematiek verlagen we de kosten die we toerekenen aan het riooltarief waardoor de mogelijkheid ontstaat de kostendekkendheid de komende jaren te vergroten. We hanteren voor 2019 nog een kostendekkendheid van 96% (zelfde als in 2018) maar laten deze jaarlijks met 1% toenemen en verwachten per 2023 volledig kostendekkend te zijn. Ondanks dat de kostendekkendheid toeneemt, daalt het riooltarief in 2019 met -7,35%.

Afvalstoffenheffing

Beleid
Het verwijderen van ons afval is uitbesteed aan de Regio Gooi en Vechtstreek. De begroting van
de Regio Gooi en Vechtstreek is bepalend voor de tarieven afvalstoffenheffing. In eerste instantie moet Hilversum via die begroting toezien op een efficiënte en effectieve afvalinzameling, om daarmee de tarieven afvalstoffenheffing voor de burger zo stabiel en laag mogelijk te houden.

Op rekeningbasis is er regelmatig sprake van overschotten. Vanwege het structurele karakter
hiervan anticiperen wij daarop bij de bepaling van de hoogte van de tarieven afvalstoffenheffing.
Dit is in lijn met een gerechtelijke uitspraak hierover. Daarnaast zetten wij de reserve in om de tarieven afvalstoffenheffing zo stabiel en laag mogelijk te houden.

In 2016 is onderzoek gedaan naar de kostendekkendheid van het tarief afvalstoffenheffing en is duidelijk geworden dat wij aanvullende kosten aan het tarief mogen toerekenen. De kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing wordt voor 2019 verhoogd naar 96% en zal hierna jaarlijks met 1% toenemen waarbij we verwachten vanaf 2023 volledig kostendekkend te zijn. Het verhogen van de kostendekkendheid maakt dat de afvalstoffenheffing 2019 ten opzicht van 2018 met 7,1% stijgt. Omdat de rioolheffing juist daalt in 2019 blijft de stijging van de totale woonlasten beneden de verwachte inflatiestijging.

Overige ongebonden lokale heffingen

Hondenbelasting

In het tarief van de hondenbelasting is rekening gehouden met een inflatiepercentage van 2,4% (2019: 2,4%, in de periode 2020-2022: 2%). Gelet op de realisatie in de afgelopen jaren is een lichte stijging in de opbrengst geraamd. De geraamde opbrengst voor het jaar 2019 bedraagt € 510.000 .

Precariobelasting

In het tarief van de precariobelasting is rekening gehouden met een inflatiepercentage van 2,4%(2019: 2,4%, in de periode 2020-2022: 2%). De geraamde opbrengst bedraagt voor het jaar 2019 € 312.000.

Overige gebonden lokale heffingen

Marktgelden     

Beleid
Bij de begroting 2018 zijn met betrekking tot de marktgelden een aantal veranderingen doorgevoerd. Zo was na onderzoek gebleken dat meer kosten betrokken konden worden bij het bepalen van de tarieven en werd in de meerjarenraming toegegroeid naar volledige kostendekking. Kostendekkende tarieven is nog steeds het uitgangspunt en de kostendekkendheid zal de komende jaren dan ook toenemen waarbij het de verwachting is dat we vanaf 2023 volledig kostendekkend zullen zijn. Voor de begroting 2019 en verder zijn de toe te rekenen kosten opnieuw bekeken. Er is nagegaan in welke mate ze zijn toe te rekenen aan het faciliteren van de markt. Dit heeft er toe geleid dat een aantal posten zijn verlaagd dan wel is het percentage aan doorbelasting verlaagd. In onderstaande tabel is aangegeven welke kosten wij toerekenen aan de markt, welk bedrag daar bij hoort en voor welk percentage wij deze doorbelasten in het tarief. Onder de tabel treft u een toelichting op een aantal kostensoorten.

(1) De Kapitaallasten zijn gebaseerd op een doelmatige herinrichting van het Marktplein. De investering zou dan €1,5 miljoen bedragen. De werkelijke investering was hoger en is het gevolg van keuzes en wensen van de gemeenteraad (zoals een fontein) die voor een functionerende markt niet nodig zijn. Omdat de markt twee van de zeven dagen per week gebruik maakt van het marktplein wordt 2/7 ^e deel (29%) van de berekende kapitaallasten doorbelast.  

(2) Het schoonspuiten van het natuursteen gebeurt maandelijks. Naast de markt zorgen ook andere evenementen en regulier gebruik van het plein voor vervuiling. Omdat de markt twee van de zeven dagen per week gebruik maakt van het marktplein wordt 2/7 ^e deel (29%) van de berekende kapitaallasten doorbelast.  

(3) Tijdens de herinrichting van het marktplein is op verzoek van de markt een wijziging aangebracht in de bouwfasering waardoor de markt beter kon functioneren tijdens de herinrichting. Met de marktcommissie was afgesproken dat deze kosten (€160.000) in 5 jaar via het tarief worden doorbelast (ingaande per 2018). Om de markt tegemoet te komen wordt voorgesteld deze kosten niet volledig maar voor 50% door te belasten in 5 jaar (vanaf 2018).

(4) Voor de promotiegelden wordt een apart tarief in rekening gebracht. Het bedrag dat hiermee door de gemeente wordt ontvangen wordt niet door de gemeente besteed maar door de markt zelf (via een promotiestichting).

(5) De energie lasten betreft een inschatting en wordt doorbelast op basis van werkelijk verbruik. Deze post is dan ook niet in het tarief verdisconteerd.

Parkeerbelastingen

Beleid
Er is sprake van een tweetal parkeertarieven. De tarieven voor straat-parkeren en voor vergunningen.  Deze kunnen los van de kosten van de parkeerexploitatie worden bepaald.
Daarnaast kennen wij de naheffingsaanslag parkeerbelastingen, die wordt opgelegd als iemand niet of niet genoeg heeft betaald voor straat-parkeren of een vergunning.

De parkeertarieven voor straat-parkeren passen we niet aan maar we handhaven die op het niveau van 2018. Voortvloeiend uit het coalitieakkoord 2018 -2022 worden de tarieven voor de eerste bewoners – en eerste zakelijke vergunning verlaagd met 50%

Het tarief voor de naheffingsaanslag is wettelijk gemaximeerd (in 2019 op € 62,70). De gemeente mag dit bedrag alleen naheffen als de kosten die de gemeente moet maken voor de handhaving hoger zijn dan de opbrengst van de naheffingsaanslagen. De gemeente mag dus geen winst maken op de naheffingsaanslagen.

Door de invoering van de digitale parkeervergunningen en het belparkeren zijn de opbrengsten voor straat-parkeren en vergunningen flink gestegen. De opbrengsten uit naheffingsaanslagen parkeerbelastingen zijn gedaald. Dit komt omdat het minder vaak voorkomt dat mensen geen of te weinig parkeerbelasting betalen. Doordat de opbrengsten van de naheffingsaanslagen dalen en de kosten van de handhaving gelijk blijven, zijn de kosten in Hilversum per naheffingsaanslag parkeerbelasting hoger dan het wettelijke maximale tarief. Hierdoor is het voorstel om voor 2019 het wettelijke maximum tarief van € 62,70 vast te stellen.

                                                                                                                                               bedragen x € 1.000

Leges

Beleid
De legesverordening bevat de tarieven voor een groot aantal gemeentelijke producten en diensten. Het gaat hierbij altijd om diensten waar mensen zelf om gevraagd hebben bij de gemeente. Voor de door de gemeente geleverde diensten kunnen leges in rekening worden gebracht. Bij de legesheffing worden de kosten die de gemeente maakt, verhaald op de aanvrager.

De verordening is opgedeeld in drie titels. In elke titel is een bepaalde categorie gemeentelijke producten ondergebracht. De wettelijke eis is dat kostendekking op het niveau van de verordening als geheel niet meer bedraagt dan 100%. De berekening per titel geeft inzicht in de mate van kostendekking per categorie producten en diensten. In enkele gevallen worden tarieven bij wet vastgesteld. Dit beperkt het aantal tarieven dat volledig kostendekkend kan zijn.

Voor de Omgevingsvergunning blijft het huidige tarief van 3,4 % van de bouwsom gehandhaafd. Een deel van de tarieven zijn wettelijk vastgesteld. In verband met de grote hoeveelheid verschillende tarieven verwijzen wij hiervoor naar de legesverordening.

Havengelden

Beleid
De havengelden bestaan uit liggelden van woonboten en kadegelden voor vracht- en recreatievaart. Het overgrote deel is afkomstig van woonschepen. Van recreatievaart is nauwelijks meer sprake en ook het vrachtverkeer neemt af. Kostendekkende tarieven zijn niet haalbaar. De gemeentelijke tarieven zijn nu al vergelijkbaar of hoger dan de commerciële tarieven van de particuliere havens in de omgeving. Daarnaast bieden particuliere havens meer faciliteiten en toezicht. In verband met de grote hoeveelheid verschillende tarieven verwijzen wij hiervoor naar de verordening havengelden.

Inkomsten uit lokale heffingen

In onderstaande tabel zijn de inkomsten uit lokale heffingen weergegeven

De gemeente Hilversum biedt inwoners de gelegenheid kwijtschelding aan te vragen, als zij niet of met grote moeite in staat zijn om de lokale belastingen te betalen. Een inwoner komt niet zomaar in aanmerking voor kwijtschelding. Hiervoor geldt een aantal voorwaarden dat de gemeente toetst bij de behandeling van de aanvraag. De kwijtscheldingsverzoeken worden behandeld aan de hand van normen van de rijksoverheid en de relevante wet- en regelgeving voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. De door kwijtschelding misgelopen opbrengsten zijn verrekend in de tarieven.

De gemeente Hilversum verleent kwijtschelding voor de zogenoemde gebruikersheffingen: afvalstoffenheffing, rioolheffing en hondenbelasting. Bij de hondenbelasting geldt dit alleen voor de eerste hond binnen een huishouden. De belasting voor een tweede hond of meer komt nooit in aanmerking voor kwijtschelding.

Hilversum behandelt ook de kwijtscheldingsverzoeken voor de (waterschaps)heffingen van Waternet, wanneer het om inwoners van Hilversum gaat. Waternet vergoedt de kosten die de gemeente Hilversum hiervoor maakt.

Het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) van de Rijksuniversiteit van Groningen vergelijkt periodiek onder andere de diverse lokale lasten met elkaar. Het COELO brengt hierover jaarlijks de 'Atlas van lokale lasten' uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

In 2018 neemt Hilversum een hogere positie in ten opzichte van 2017. De gemiddelde woonlasten voor woningeigenaren liggen in veel gemeenten rond het gemiddelde van € 721. In 71 procent van de gemeenten liggen de woonlasten tussen de € 600 en € 800. Voor Hilversum is dit voor 2018 € 748. Het overzicht van de gemeenten (nummer 1 heeft de laagste gemiddelde woonlasten) voor een meerpersoonshuishouden met daarin opgenomen de positie van Hilversum, ziet er als volgt uit.

De gemiddelde woonlasten voor woningeigenaren in Nederland voor 2018 bedraagt € 721 (Coelo 2018). Onze tarieven voor woningeigenaren voor 2018 zitten net boven dit gemiddelde. Of onze tarieven in 2019 weer rond het landelijk gemiddelde uitkomen, hangt af van de gemiddelde stijging. Deze ligt doorgaans gelijk met het inflatiecijfer.

De gemiddelde woonlasten voor huurders (riool- en afvalstoffenheffing) in Nederland bedraagt € 358 in 2018. Onze tarieven voor huurders voor 2018 liggen boven het gemiddelde. Het overzicht van de gemeenten voor huurders met daarin opgenomen de positie van Hilversum, geeft het volgende beeld.

Of onze tarieven voor huurders in 2019 dichter bij het gemiddelde uitkomen, hangt af van de gemiddelde stijging. Deze ligt doorgaans gelijk met het inflatiecijfer.