Algemene en Financiële beschouwingen

Aan de leden van de Gemeenteraad van Hilversum,

Wie in Hilversum om zich heen kijkt, ziet: deze stad leeft! Hilversum is dan ook een geliefde plaats om in te wonen, werken en ondernemen. Maar we zijn er nog niet. Onderwerpen als veiligheid en duurzaamheid vragen onze aandacht. Net als het versterken van de economie, bereikbaarheid, het werken aan krachtige buurten en zorgen voor een (nog) socialer Hilversum. Dit college trad op 1 juni 2018 aan. In ons coalitieakkoord maakten we al duidelijk dat we vol energie aan de slag gaan met bovengenoemde onderwerpen. Die toon vindt u ook in deze begroting, met onze uitgewerkte ideeën voor 2019.

U gaf ons op 11 juli 2018 financiële kaders mee. Op basis daarvan hebben we de begroting gemaakt. Als product is de begroting verder verbeterd, door naast de politieke speerpunten ook de vaste taken van de gemeente te benoemen. Aan onze ambities zijn nu concrete bedragen gekoppeld. De wettelijk verplichte indicatoren zijn opgenomen, vooruitlopend op ons gesprek in het najaar op grond van motie 18/67 (‘meetbare indicatoren’) over het toevoegen van indicatoren. Zo kunnen wij samen beter sturen.

Investeren in de Hilversummers en Hilversum

Ons financieel perspectief is gunstig. Dat komt door ons degelijke financiële beleid van de afgelopen jaren en de goede economische vooruitzichten. Zonder te hoeven bezuinigen, investeren we verder in Hilversummers en Hilversum en kunnen we de stijging van woonlasten beperken. We zetten ons financiële beleid onverkort voort, om te zorgen dat latere generaties geen last hebben van de keuzes die wij nu maken.

De komende vier jaren kunnen wij zo’n €26 miljoen op exploitatiebasis besteden aan nieuwe uitgaven en investeringen voor de inwoners en de stad. Eerdere uitgaven betalen zich alweer uit. Zo heeft het centrum van Hilversum de laatste jaren een metamorfose ondergaan. Het Marktplein is van een saai terrein omgetoverd tot een levendige plek. Ook andere plaatsen in het centrum zijn tot bloei gekomen. En het aanbod van culturele en sportieve evenementen is zo groot, dat Hilversum sinds kort een eigen Uitagenda heeft. Alles bij elkaar maakt dit Hilversum aantrekkelijk voor inwoners, maar ook voor mensen van buiten onze gemeente. Die aantrekkingskracht is terug te zien op de woningmarkt, waar meer vraag dan aanbod is. Daarom blijven wij de komende jaren woningen bouwen, maar alleen in binnenstedelijke gebieden. We willen dat Hilversum een groene gemeente blijft. Groen op allerlei gebieden, want duurzaamheid staat hoog op onze agenda. We willen nog steeds in 2040 aardgasvrij zijn en in 2050 klimaatneutraal.

Samenwerking is belangrijk voor deze gemeente. Dat doen we onder meer met onze buurgemeenten, de regio, (maatschappelijke) partners en ondernemers, maar vooral met inwoners. De afgelopen jaren heeft de gemeente extra ingezet op buurten en dat blijven wij doen. Buurtcoördinatoren hebben inmiddels hun kracht bewezen als schakel tussen de inwoners en het raadhuis. Ook in de toekomst blijven zij belangrijk. Dat geldt ook voor wijkcentra, die een grote rol spelen bij het welzijn van veel inwoners. Daarnaast is het van groot belang dat mensen zich veilig voelen in hun eigen buurt. In gesprekken met buurten proberen we te ontdekken wat er nodig is zodat mensen zich veilig voelen.

Hilversum is nog steeds dé plek waar het gebeurt op mediagebied. Wij zorgen dat dit in de toekomst zo blijft: het geeft ons niet alleen gezicht, maar ook verdere economische groei en werkgelegenheid. Die ambitie strekt zich ook uit naar de schoolbanken. Het is onze wens dat Hilversumse scholieren zich straks de meest mediawijze kinderen van het land mogen noemen. Bedrijven in de creatieve sector willen we extra stimuleren en ook andere ondernemers staan we graag bij met raad en daad. We ontwikkelen niet alleen een ondernemerssteunpunt, maar willen goed kijken naar wat nodig is, bijvoorbeeld voor de bereikbaarheid van de stad, cultuur, onderwijs en andere voorzieningen.

Politieke thema’s voor 2019

De belangrijkste politieke thema’s voor 2019 zijn duurzaamheid, economie en levendigheid, bereikbaarheid, het werken aan krachtige buurten en zorgen voor een (nog) socialer Hilversum. We gaan verder met ontwikkelingen die al in gang zijn gezet: het stationsgebied en de aanleg van de Hoogwaardige Openbaar Vervoerverbinding. En we gaan verder aan de slag met ontwikkelingen die op ons af zijn gekomen: de invoering van de Omgevingswet en de herindelingsprocedure van de provincie.

In 2019 werken we samen met inwoners en organisaties aan een duurzaam Hilversum en een klimaatadaptieve stad. Concreet leidt dat tot een energietransitieplan en een routekaart naar aardgasloze wijken.

Met onze economische agenda willen we werkgelegenheid behouden en creëren, in allerlei sectoren. Met eigenaren en bedrijven op onze belangrijkste werklocaties werken we samen aan doorontwikkeling van locaties en programma’s waarin overheden, bedrijven en kennisinstellingen samenwerken. Doel is om Hilversum als vestigingslocatie voor bedrijven en ondernemers aantrekkelijk te houden. Hierbij hoort ook een levendige Mediastad. Concreet leidt dat tot een plan voor het Mediapark en een aanpak voor en met de mediasector. Ook voor het Arenapark en de Kerkbrink als ‘mediacultuurcluster’ komen we met uitgewerkte plannen. De doorontwikkeling van de citymarketingorganisatie zorgt voor meer levendigheid in de stad.

De bereikbaarheid van Hilversum houdt politiek, inwoners en bezoekers van Hilversum al jaren bezig. De houdbaarheid van ons Integraal Bereikbaarheidsplan loopt inmiddels op zijn eind. Door de komst van de Hoogwaardig Openbaar Vervoerverbinding, onze ambities voor 1.000 extra woningen, onze economische ambities en lopende projecten zoals het stationsgebied zullen we fundamenteel naar onze bereikbaarheidsopgave moeten kijken. In onze compacte stad in het groen is dat niet makkelijk, maar wel nodig. We doen in 2019 verschillende onderzoeken, op weg naar een bereikbaarheidsplan voor 2020.

Krachtige buurten en een (nog) socialer Hilversum gaan ook over krachtige inwoners met gelijke kansen. I n plaats van namens, gaan wij meer mét bewoners, maatschappelijke partners en bedrijven doen. De beweging is ‘van zorg naar welzijn’. Buurtgericht werken is hierbij het sleutelwoord. Wij luisteren naar wat bewoners willen en wat er nodig is in de wijk, ook op het gebied van veiligheid. Concreet doen we u in 2019 voorstellen over de beweging van zorg naar welzijn, onderwijskansenbeleid, minimabeleid, uitstroom en LHBTIQ-beleid.
In 2019 zetten we grote stappen in het voorbereiden van het invoeren van de Omgevingswet ; de grootste Nederlandse wetswijziging. U maakt keuzes over de rollen van de gemeente, inwoners en initiatiefnemers in ruimtelijke ontwikkelingen. Verschillende pilots helpen ons om dit concreet te maken. Concreet krijgt u voorstellen over de ambitiebepaling voor de implementatie, de pilot Gebiedsagenda 1221 (Spoorzone) en een eerste versie van de Hilversumse Omgevingsvisie.

Op onze regionale agenda staat in 2019 in ieder geval een voorstel over de Veiligheidsregio (business case fusie). Verder verwachten wij dat de provincie Noord-Holland u om een reactie vraagt over een ontwerp herindelingsbesluit voor de fusie Hilversum/Wijdemeren

Bij veel van deze plannen gaat het ook over de rol die de gemeente heeft bij het behalen van resultaten voor en in de stad. Die rol verschilt per opgave, variërend van regelgevend en handhavend tot netwerkpartner, facilitator of zelfs toeschouwer. Het gaat ons er steeds om waar en hoe wij als lokale overheid op een goede manier en vanuit het algemeen belang kunnen bijdragen aan een buurtgericht, duurzaam, veilig en levendig Hilversum. Wij zijn er in ieder geval van overtuigd dat de unieke kwaliteit van de gemeente het in verbinding brengen van mensen en organisaties is. Zowel bij het oplossen van problemen, als bij het pakken van kansen. En we zijn ons bewust dat in samenwerkingsverbanden niet alleen de gemeente de koers en het tempo bepaalt.

Gunstige ontwikkeling lasten voor inwoners en ondernemers

In deze begroting investeren we in Hilversummers en Hilversum én beperken we de stijging van lasten voor inwoners (onroerend zaakbelasting, afvalstoffenheffing en rioolheffing) en ondernemers. Dat doen we door twee berekeningswijzen te veranderen.

Als eerste laten we de spaarvoorziening voor rioleringen niet verder groeien, maar boeken we de voorziening af tegen bestaande kapitaalslasten. Dat betekent voor huishoudens een lagere rioolheffing. Daarnaast passen we de OZB-systematiek zo aan, dat we bij een uitbreiding van Hilversum met bijvoorbeeld een wijk(je) of in een buurt de OZB laten toenemen. Tot nu toe deden we dat niet en vingen we extra kosten voor bijvoorbeeld wegen, groenonderhoud en onderwijshuisvesting binnen de begroting op. Dit nieuwe uitgangspunt past beter bij het beginsel ‘eerlijke verdeling van lasten’.

Ons uitgangspunt voor de woonlasten was dat deze niet meer mogen stijgen dan het inflatiepercentage (2,4%). Door deze berekeningswijze blijven we daar ruimschoots binnen. Voor meerpersoonshuishoudens in een koopwoning nemen de woonlasten in 2019 toe met 1,47%. Voor kleine huishoudens is de stijging 1% of minder. Eenpersoonshuishoudens, die een woning huren, gaan zelfs iets minder betalen (-0.82%). Mooi nieuws voor onze inwoners!

Wij stellen u voor de parkeertarieven voor straatparkeren te handhaven op het niveau van 2018 en de tarieven voor de eerste bewonersparkeervergunning en eerste zakelijke parkeervergunning te verlagen met 50%. Zo gaat een bewonersparkeervergunning in het centrum van 150 euro naar 75 euro en in de buitenschil van 60 euro naar 30 euro per jaar. De markttarieven kunnen we met 6% verlagen, bovenop de eerdere verlaging van het woensdagtarief van 11%.

Overige financiële keuzes

In lijn met uw motie M18/71 “Prudent financieel beleid” hebben we de risico’s en tekorten uit voorgaande jaren op het gebied van WMO en Jeugd concreet in de begroting verwerkt:

Bij de WMO zien we structurele overschrijdingen van het budget voor maatwerkvoorzieningen en begeleiding volwassenen en bij vervoersvoorzieningen en hulpmiddelen. Ook ontvangen we al enkele jaren minder eigen bijdrage WMO dan geraamd. Daarbovenop houden we vanaf nu ook rekening met de landelijke invoering van het abonnementstarief WMO, waardoor de inkomsten aan eigen bijdragen nog verder zullen afnemen. In totaal begroten we daarom voor de WMO 2 miljoen euro extra in 2019, aflopend naar 1,5 miljoen euro in 2022.
Op het uitvoeringsbudget Jeugd voorzien we dat een deel van het tekort in 2017 structureel van aard is. Tegelijkertijd gaan we directer schakelen met huisartsen om goedkopere vormen van ondersteuning in te zetten. Dit leidt er toe dat we 1,2 miljoen euro extra ramen voor Jeugd, aflopend naar 600.000 euro in 2022.

Ten slotte noemen we hier een aantal budgetten uit de begroting die afwijken van uw financiële kader van 11 juli 2018:

de inzet van extra handhavers (BOA’s) voor extra bouw- en woningtoezicht is naar voren gehaald (al in 2019);
middelen voor de uitladder zijn gedeeltelijk naar voren gehaald (€ 25.000 naar 2019);
extra middelen voor sport opgenomen in de meerjarenraming vanaf 2020 (€ 185.000,- oplopend naar € 385.000,-);
middelen voor Smart City getemporiseerd;
middelen voor de gemeentelijke herindeling getemporiseerd;
extra geld voor cultuur t.b.v. het Metropole orkest (€ 160.000,- in 2019 en 2020);
structureel geld voor LHBTIQ beleid (€ 100.000 in 2019 en 2020, € 50.000 voor de jaren daarna);
extra geld beschikbaar te stellen voor het vervangen van de toplaag van het geluidsreducerend asfalt (€ 617.000,- in 2019).

Als we kijken naar de ontwikkeling van onze schulden, verwachten wij eind 2019 € 168,6 miljoen aan langlopende leningen. Dit is € 2,2 miljoen lager dan de verwachte beginstand van begin 2019 (170,8 mln). Het risicoprofiel van onze leningen is laag. In deze prognose zijn verdere investeringen in het stationsgebied nog niet voorzien, omdat u hierover nog besluiten moet nemen. In een nieuwe reserve stationsgebied gaan we hiervoor ‘sparen’.

Het begrotingsaldo voor 2019 is €251.000,- voordelig. Ook voor 2020 (€ 251.000,-), 2021 (€ 629.000,-) en 2022 (€ 506.000,-) is het saldo voordelig. Dit geeft ruimte aan uw politieke debat en voor aanvullende voorstellen.

Tot slot